Χαλκωμάτα

Η Χαλκωμάτα ήταν ένα χαρακτηριστικό σημείο στο ορεινό  τμήμα του δρόμου που οδηγούσε από την κοιλάδα του Σπερχειού σε αυτήν του Κηφισού και από εκεί προς διάφορες κατευθύνσεις και κυρίως προς Γραβιά και Σάλωνα (Άμφισσα). Η περιοχή, που πήρε το όνομά της από μια βρύση που υπήρχε εκεί, απείχε 40 - 45 λεπτά με το άλογο από το Μουσταφάμπεη (Ηράκλεια). Στην ευρύτερη περιοχή της, κατά την μάχη της Αλαμάνας (22 ή 23 Απριλίου 1821), είχαν πάρει θέση οι μαχητές του Πανουργιά και ο Δεσπότης Σαλώνων Ησαΐας. Με την υποχώρηση του Δυοβουνιώτη, ο οποίος βρισκόταν πιο δυτικά στον Γοργοπόταμο, μεγάλο μέρος των δυνάμεων του Ομέρ Βρυώνη επιτέθηκε σφοδρά στους Έλληνες μαχητές από πολλά σημεία. Παρά την σθεναρή αντίσταση, οι ελληνικές δυνάμεις υποχώρησαν, αφού και ο Πανουργιάς τραυματίστηκε και αναγκάστηκε να αποχωρήσει κι ο Δεσπότης Ησαΐας έχασε τη ζωή του μαζί με τον αδερφό του Παπαγιάννη. Μετά την υποχώρηση και του σώματος του Πανουργιά, οι οθωμανικές δυνάμεις, χωρίς άλλη αντίσταση, επικεντρώθηκαν στην επίθεση εναντίον του Διάκου.