Θερμοπύλες

Οι Θερμοπύλες, αν και είχαν αλλάξει πολύ από την εποχή των Περσικών Πολέμων και λόγω των προσχώσεων είχαν πάψει να είναι μια παραθαλάσσια περιοχή, εντούτοις διατηρούσαν ακόμη τα στρατηγικά πλεονεκτήματα του παρελθόντος. Αυτό, εξαιτίας των εκτεταμένων ελών που υπήρχαν στο βόρειο τμήμα τους και λόγω των θερμών υδάτων, αλλά και γιατί την εποχή εκείνη οι εκβολές του Σπερχειού ποταμού ήταν κοντά στις Θερμοπύλες και όχι βορειότερα που είναι σήμερα. Έτσι η περιοχή διατηρούσε ακόμη τα χαρακτηριστικά ενός στενού περάσματος. Ένα άλλο στοιχείο σημαντικότητας των Θερμοπυλών ήταν ότι έλεγχαν τον δρόμο που οδηγούσε στα περάσματα του Καλλιδρόμου, από τα οποία έφθανε κανείς στην κοιλάδα του Κηφισού και από εκεί σε Άμφισσα, Βοιωτία και νοτιότερα, και αντίστροφα.  Στη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 έγιναν εκεί και στην ευρύτερη περιοχή της, πολλές μάχες γνωστές και άγνωστες, αφού πάντα ήθελαν να την ελέγχουν οι εμπόλεμοι. Ακόμη και η γνωστή μάχη της Αλαμάνας ονομάστηκε μάχη των Θερμοπυλών από κάποιους ιστορικούς των πρώτων χρόνων της ανεξαρτησίας. Μία από τις σχετικά γνωστές μάχες έγινε στις 12 (ή 19) Οκτωβρίου του 1825 με νίκη των Ελλήνων, που είχαν ως επικεφαλής τους Β. Μαυροβουνιώτη, Γκούρα και Κριεζώτη, εναντίον του Κεχαγιάμπεη. “Έφθασαν τέλος πάντων εις το μέρος του Βάσου προχωρούντες, αλλ’ ευθύς ορμήσας κατ’ αυτών ο Βάσος μετά του Γκούρα τους κατεδίωξαν έως τον κάμπον” γράφει ο Κριεζώτης. Η περιοχή καταλήφθηκε από τις ελληνικές δυνάμεις και κατά το 1828 μετά την νικηφόρα μάχη του Μαρτίνου.